Bị mắc thức ăn trong cổ họng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý

Bị mắc thức ăn trong cổ họng sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình ăn uống cũng như đường thở. Tình trạng bị mắc thức ăn trong cổ họng có nguyên nhân do đâu, triệu chứng thế nào và cách xử lý ra sao? Những vấn đề này sẽ được Genk STF giải đáp dưới đây, mời các bạn cùng tìm hiểu.

Xem thêm:

• Hành trình vượt qua ung thư của 3 người phụ nữ
• Bị nghẹn ở cổ họng và ợ hơi khó thở là bệnh gì? Cách xử lý
• Giải đáp: Vướng ở cổ họng nhưng không đau có sao không?

1. Bị mắc thức ăn trong cổ họng được hiểu thế nào?

Mắc thức ăn trong cổ họng có thể xảy ra ở bất cứ ai. Thế nhưng, phổ biến nhất là ở người lớn tuổi và trẻ em. Tình trạng này thường xảy ra khi chúng ta đang ăn uống và là một cấp cứu tai mũi họng khá thường gặp.

Hầu hết những thức ăn hay bị vướng ở cổ họng là xương gà, xương vịt, xương cá, xương heo, rau, xương dăm cá, thậm chí chỉ là hạt cơm. Thức ăn thường bị vướng lại ở phần hạ họng hoặc đáy xoang.

Đối với người già khi các cơ quan đã bị lão hóa thì việc thức ăn bị mắc trong cổ họng cũng có thể khiến thanh quản bị bít kín. Tình trạng này không được xử lý kịp thời và đúng cách có thể gây tử vong. Lý do là nhu động ruột của người già yếu nên không đẩy được thức ăn bị mắc nghẹn trong cổ xuống bao tử, nhất là những thức ăn có kích thước lớn như miếng thịt chẳng hạn. Sự bít tắc thực quản khiến người bệnh không thể thực hiện việc ăn uống được. Lâu dần, có thể gây biến chứng thủng thực quản nên rất nguy hiểm.

2. Bị mắc thức ăn trong cổ họng có nguyên nhân do đâu?

Mắc thức ăn trong cổ họng có nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể kể đến các nguyên nhân chính sau:

• Chế biến thức ăn không hợp lý là nguyên nhân gây mắc thức ăn ở cổ họng. Chẳng hạn như thức ăn băm quá lớn hoặc chặt quá nhỏ. Nấu nướng các món ăn dễ bị hóc như bún cá, xương nấu miến…
• Vừa ăn vừa nói chuyện hay cười đùa cũng dễ bị mắc thức ăn ở cổ họng. Hay ăn uống vội vàng khi chưa nhai kỹ mà đã nuốt.
• Trẻ em hệ răng chưa phát triển nên khi ăn không thể nghiền nhỏ thức ăn được. Trong khi đó, ở người già, hệ răng và hệ tiêu hóa kém nên cũng dễ bị mắc nghẹn thức ăn ở cổ họng.
• Những bệnh nhân tâm thần không nhận thức được đồ vật cũng dễ gặp phải tình trạng bị mắc thức ăn trong cổ họng.

3. Mắc thức ăn trong cổ họng có triệu chứng thế nào?

Khi thức ăn bị mắc trong cổ họng, người bệnh sẽ dễ dàng nhận thấy các triệu chứng điển hình sau:

• Người bệnh có cảm giác đau và tình trạng đau có thể sẽ ngày càng gia tăng nếu không được xử lý kịp thời. Cơn đau sẽ tăng lên rõ ràng với cảm giác đau nhói khi ăn uống.
• Bệnh nhân sẽ có cảm giác khó nuốt, thậm chí là mắc nghẹn ở cổ họng, gây khó khăn khi trò chuyện.

• Thức ăn mắc ở cổ họng đôi khi còn khiến người bệnh gặp khó khăn trong quá trình thở.
• Đối với trẻ em sẽ có hiện tượng ho khạc liên tục, quấy khóc và chảy nước bọt.

4. Bị mắc thức ăn trong cổ họng có nguy hiểm không?

Mắc thức ăn trong cổ họng là tình trạng khá phổ biến. Đây vốn chỉ là sự cố nhỏ và có thể tự khắc phục ngay tại nhà. Thế nhưng, với một số trường hợp, mắc thức ăn trong cổ họng cần được xử lý khẩn cấp nhằm đảm bảo an toàn. Bởi nếu xử lý chậm sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm, có thể kể đến như:

• Áp xe thành họng, hạ họng
• Ngạt thở cấp
• Viêm thanh quản
• Phù nề vùng cổ.
• Nuốt đau
• Khó thở
• Nhiễm trùng máu

5. Chẩn đoán bị mắc thức ăn trong cổ họng bằng cách nào?

Một số phương pháp sẽ được bác sĩ thực hiện dưới đây để chẩn đoán tình trạng thức ăn mắc trong cổ họng nhằm có hướng xử lý phù hợp.

• Khám họng: Các bác sĩ khi khám họng sẽ phát hiện được thức ăn là xương khi nuốt phải và mắc nghẹn thường sẽ ở amidan đáy lưỡi, rãnh lưỡi amidan hoặc amidan khẩu cái.
• Bác sĩ sẽ gặp khó khăn khi thăm khám nếu như xương mắc phải ngắn, nhỏ. Hoặc sau khi bị mắc thức ăn, người bệnh lại sờ, móc, ngoáy trong họng hoặc vẫn tiếp tục ăn uống. Những trường hợp này, bác sĩ sẽ dùng Lidocain 10% xịt tại chỗ để gây tê vùng họng miệng. Sau đó, bác sĩ sẽ dùng ống nội soi họng khi đã dùng móc đầu tù vén trụ amidan để tìm kiếm di vật.
• Trường hợp bác sĩ thăm khám nhưng không thấy thức ăn bị mắc nghẹn trong cổ họng hoặc chỉ thấy bề mặt có giả mạc hoặc dấu hiệu niêm mạc bị xước. Những trường hợp này khả năng người bệnh đã bị mắc thức ăn nhưng đã tự trôi xuống và để lại vết xước ở niêm mạc. Hoặc cũng có thể bệnh nhân bị loạn cảm họng.

6. Xử lý thế nào khi bị mắc thức ăn trong cổ họng?

Mắc thức ăn trong cổ họng hầu hết đều không quá đáng ngại và có thể tự xử lý tại nhà.

6.1. Xử lý tại nhà

Khi thức ăn bị mắc trong cổ họng, bạn hãy áp dụng một số biện pháp xử lý theo từng độ tuổi dưới đây.

Đối với trẻ dưới 1 tuổi hãy thực hiện biện pháp vỗ lưng và ép ngực

• Vỗ lưng: Người sơ cứu đứng hoặc ngồi, đưa chân ra phía trước. Sau đó, đặt trẻ nằm ngang theo mặt trước cẳng tay của người sơ cứu ở tư thế nằm sấp, cổ ngửa, đầu thấp. Tiếp đến, người sơ cứu hãy vỗ 5 lần bằng tay với lực vừa phải vào lưng của trẻ ở vị trí giữa hai xương bả vai.
• Ép ngực: Khi đã thực hiện vỗ lưng mà thức ăn chưa thoát ra thì sẽ chuyển sang biện pháp ép ngực. Lật đứa trẻ nằm dọc theo cẳng tay ở tư thế ngửa và đảm bảo cổ ngửa, đầu hơi thấp. Tiếp đến, ấn vào điểm giao nhau giữa xương ức và đường nối của hai núm vú 5 lần bằng 2 ngón trỏ cùng ngón giữa của bàn tay còn lại. Tuy nhiên, chỉ sử dụng lực ấn vừa phải.

Trẻ từ 1 – 8 tuổi, thực hiện biện pháp vỗ lưng và ép bụng

Cũng với biện pháp vỗ lưng và ép bụng nhưng đối với trẻ 1 – 8 tuổi thì cách thực hiện có khác đôi chút so với trẻ dưới 1 tuổi.

• Vỗ lưng: Người sơ cứu quỳ xuống một bên trẻ, còn trẻ đứng, há miệng ra và đầu cúi thấp. Người sơ cứu sẽ dùng tay đỡ ngực trẻ và tay còn lại sẽ vỗ ở vị trí giữa hai xương bả vai 5 lần với lực vừa phải.
• Ép bụng: Khi biện pháp vỗ lưng được thực hiện mà thức ăn chưa ra thì mới dùng đến ép bụng. Trẻ vẫn ở tư thế đứng, miệng há ra và cúi thấp đầu. Tuy nhiên, lúc này, người sơ cứu sẽ quỳ ở phía sau trẻ và vòng về phía trước bụng của trẻ bằng 2 tay. Một tay người sơ cứu đặt vào vị trí giữa rốn với mũi ức với tư thế nắm lại như nắm đấm. Bàn tay còn lại sẽ nắm bàn tay kia cho chặt bằng cách nắm bọc ra ngoài. Sau đó, thực hiện ép bụng trẻ 5 lần một cách đột ngột.

Đối với trẻ trên 8 tuổi và người lớn sẽ áp dụng biện pháp vỗ lưng và ép bụng

• Vỗ lưng: Người bệnh sẽ đứng, há miệng ra và đầu cúi thấp. Người sơ cứu đứng ở một bên của người bệnh, sau đó, đỡ ngực bệnh nhân bằng 1 tay. Tay còn lại sẽ vỗ mạnh ở vị trí giữa hai xương bả vai 5 lần.

• Ép bụng: Vỗ lưng nếu không đẩy được thức ăn ra ngoài thì sẽ thực hiện đến ép bụng. Biện pháp ép bụng này sẽ thực hiện giống như ép bụng cho đối tượng trẻ từ 1 – 8 tuổi kể trên.

6.2. Một số mẹo giúp khắc phục mắc thức ăn trong thực quản

Không ít người bị ảnh hưởng đến hô hấp khi thức ăn mắc kẹt trong thực quản. Lúc này, người bệnh có thể bị ho nhiều, chảy nhiều nước dãi và đau ngực dữ dội. Vì thế, bạn có thể áp dụng một số mẹo dưới đây để giải quyết:

• Uống ngay một lon coca cola hoặc sử dụng bất cứ đồ uống có gas nào không. Gas sẽ giúp thức ăn được làm mềm và dễ trôi xuống hơn.
• Nếu không có nước có gas, bạn có thể uống một vài ngụm nước to cũng là cách hay để giúp thức ăn được đẩy xuống.
• Cắn một miếng chuối hoặc một miếng thức ăn ẩm nhằm giúp đẩy thức ăn xuống thực quản.
• Sử dụng một thìa bơ nhằm giúp niêm mạc thực quản được làm ẩm. Nhờ đó, thức ăn mắc kẹt cũng dễ bị đẩy xuống dạ dày hơn.

6.3. Thăm khám bác sĩ

Nếu đã áp dụng những biện pháp trên mà tình trạng thức ăn mắc trong cổ họng vẫn không được giải quyết thì cần đi thăm khám bác sĩ ngay. Bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện các thủ thuật để lấy thức ăn ra khỏi họng. Phổ biến là các thủ thuật dưới đây:

• Sau khi gây tê tại chỗ, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi cổ họng. Sau đó, lấy thức ăn bị hóc bằng Kelly cong hoặc kềm Frankel.
• Trường hợp nghiêm trọng hơn như bệnh nhân không hợp tác để gắp thức ăn hoặc thức ăn bị mắc nằm ở vị trí sâu, khó tiếp cận thì bác sĩ sẽ thực hiện mổ phanh. Bộ nội soi thanh quản treo sẽ là bộ dụng cụ được sử dụng để gắp trong phòng mổ.

7. Biện pháp phòng ngừa bị mắc thức ăn trong cổ họng

Để tránh bị mắc thức ăn trong cổ họng, các bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Khi chế biến thức ăn, nhất là cho người già và trẻ em cần thận trọng. 
• Trong lúc đang ăn không nên nói chuyện, cười đùa.
• Trong quá trình chế biến thức không nên để các miếng quá to.
• Khi ăn nên từ từ, thực hiện theo đúng nguyên tắc nhai kỹ, no lâu, tốt cho hệ tiêu hóa.
• Nếu bị nghẹn ở cổ họng bạn không nên móc, ngoáy hay dùng bất cứ vật gì để chọc. Bởi như vậy dễ làm thức ăn găm sâu hơn, càng dễ gây nguy hiểm cho người bị hóc.

Kết luận

Trên đây là những thông tin cơ bản về bị mắc thức ăn trong cổ họng cũng như cách xử lý để khắc phục nhanh chóng. Mọi người nên chú ý trong chế biến, ăn uống để tránh để bản thân bị mắc thức ăn trong họng sẽ rất khó chịu, thậm chí gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Mách bạn: Để phòng ngừa ung thư di căn và hạn chế tác dụng phụ hóa xạ trị ung thư các chuyên gia đầu ngành khuyên bệnh nhân nên dùng sản phẩm Genk STF vì trong Genk STF có chứa thành phần Fucoidan sulfate hóa cao, phân tử lượng thấp giúp tăng sức đề kháng, tăng cường miễn dịch, phòng và hỗ trợ điều trị ung thư, giảm tác dụng phụ của hóa xạ trị hiệu quả. Đây là thành tựu khoa học tiến bộ vượt bậc của Việt Nam trong cuộc chiến phòng chống các bệnh về ung bướu và giảm tác dụng phụ sau hóa xạ trị.

XEM VIDEO: Bản tin tối VTC1 ngày 10/08/2016: Sản xuất thành công Fucoidan sulfate hóa cao với sản phẩm GENK