Viêm họng cấp – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm họng cấp là một bệnh thường gặp nhất khi thời tiết giao mùa, đặc biệt là vào mùa đông. Để có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh viêm họng cấp, hãy cùng GenK STF tìm hiểu trong bài viết này.

1. Viêm họng cấp là gì? Phân loại

1.1. Thế nào là viêm họng cấp?

Viêm họng cấp là tình trạng viêm diễn ra đột ngột ở niêm mạc cổ họng với các triệu chứng xảy ra ồ ạt và nặng hơn so với viêm họng mãn tính. Nhưng viêm họng cấp tính lại dễ điều trị và nhanh khỏi hơn.

Bệnh có thể xuất hiện riêng lẻ nhưng thường đi kèm với một số bệnh như viêm amidan, viêm VA, viêm mũi.

Thời điểm bị bệnh có thể là quanh năm nhưng dễ gặp nhất là khi thời tiết chuyển sang mùa đông hoặc đầu mùa xuân. Và bất kì ai cũng có thể mắc bệnh, tuy nhiên trẻ em có tỷ lệ bị viêm họng cấp cao hơn người lớn do hệ miễn dịch còn yếu.

1.2. Phân loại

Theo hướng dẫn của bộ y tế, có thể phân loại viêm họng cấp thành 3 loại là:

• Viêm họng không đặc hiệu như: Viêm họng đỏ. viêm họng trắng thông thường, viêm họng khu trú. viêm tấy quanh amidan… Trong đó viêm họng đỏ là dạng thường gặp nhất
• Viêm họng đặc hiệu gồm: Viêm họng bạch hầu, viêm họng do zona, lao họng, nấm họng, viêm họng vincent…
• Viêm họng trong bệnh máu: Là tình trạng viêm họng trong các bệnh như bạch cầu cấp, suy tủy, mất bạch cầu hạt hay tăng bạch cầu đơn nhân.

2.Nguyên nhân gây viêm họng cấp thường gặp

2.1. Nguyên nhân chính

Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm họng cấp, trong đó virus và vi khuẩn được coi là 2 tác nhân gây bệnh chính.

• Virus: Khoảng 90% người bị bệnh là do nhiễm virus. Một số loại virus gây bệnh như virus cúm, sởi, quai bị, Varicella zoster…
• Do nhiễm vi khuẩn: Sau khi vào cơ thể qua miệng hoặc mũi, các vi khuẩn có thể gây ra viêm họng cấp. Liên cầu khuẩn Streptococcus nhóm A là tác nhân gây ra phần lớn những trường hợp bị nhiễm trùng ở cổ họng. Ở trẻ em, người ta tìm thấy vi khuẩn này ở 40% số ca bị viêm họng cấp. Bên cạnh đó, các vi khuẩn lây qua đường tình dục như lậu, chlamydia cũng có thể gây bệnh.

2.2. Các nguyên nhân khác

• Sức đề kháng bị suy yếu tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh tấn công vào cơ thể.
• Chấn thương ở cổ họng: Các vết thương ở niêm mạc họng cũng có thể dẫn đến bị viêm họng cấp. Ví dụ như vết xước do hóc xương cá gây ra.
• Độ ẩm trong không khí thấp. Thường gặp vào mùa đông, độ ẩm thấp sẽ khiến cho niêm mạc ở mũi, miệng và cổ họng bị khô, dễ bị tổn thương và gây viêm.
• Do phản ứng dị ứng: Khi bị dị ứng, cơ thể sẽ tiết ra các chất gây viêm họng cấp cùng với các triệu chứng khác như hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa.
• Môi trường làm việc và sinh sống bị ô nhiễm. Các tác nhân như bụi, khói thuốc lá, hóa chất sẽ đi vào cơ thể khi hít thở, làm kích ứng và gây viêm ở niêm mạc họng.
• Thường xuyên nói nhiều, nói to: Khiến cho dây thanh quản và các cơ trong cổ họng phải hoạt động quá sức, dẫn đến bị tổn thương và phát triển thành viêm.
• Bệnh lý khác gây ra: Acid trào ngược lên làm tổn thương niêm mạc họng trong bệnh trào ngược dạ dày. Hay một số bệnh đường hô hấp như viêm phế quản, viêm xoang không được điều trị dứt điểm thì có thể làm vi khuẩn lây sang họng gây viêm.

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm họng cấp? Khi nào nên tới bệnh viện khám

3.1. Triệu chứng

Các triệu chứng của viêm họng cấp thường xuất hiện đột ngột, diễn ra nhanh và dễ nhận biết:

• Sốt cao từ 38 độ trở lên.
• Đau họng: Ban đầu cảm thấy họng khô nóng, sau đó chuyển dần dần thành cảm giác đau. Khi ăn, ho hay nói chuyện thì càng cảm thấy đau họng hơn.
• Ho: Có thể ho thành từng cơn, ho khan hoặc ho có đờm.
• Nhức đầu, khó thở, chảy nước mũi mệt mỏi, chán ăn có thể bị có cả ớn lạnh.
• Góc hàm sưng lên do có hạch và khi ấn vào thấy đau.
• Khi quan sát họng thì thấy niêm mạc họng đỏ, có xuất tiết…

3.2. Vậy khi nào thì nên đi khám khi bị viêm họng cấp tính?

Khi có các dấu hiệu như:

• Khi xuất hiện các triệu chứng nặng như khó thở, không nói hoặc ăn uống được, sưng nề ở vùng cổ, nổi ban đỏ…
• Các triệu chứng toàn thân như sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi… kéo dài quá 3 ngày và không có xu hướng thuyên giảm.
• Nghi ngờ, không phân biệt được viêm họng cấp với các bệnh khác.

4. Vậy viêm họng cấp có thể lây không? Bao lâu thì khỏi và có gây biến chứng nguy hiểm không?

Như đã nói, vi khuẩn và virus là nguyên nhân chính gây ra viêm họng cấp. Hai yếu tố này có thể lây khi tiếp xúc với nước bọt, nước mũi của người bệnh. Do đó nên hạn chế tiếp xúc gần với người bị bệnh hay sử dụng chung đồ dùng cá nhân.

Phần lớn khi bị viêm họng cấp tính có đáp ứng tốt với điều trị, có thể khỏi sau 3-7 ngày. Tuy nhiên đối với những trường hợp điều trị không đúng cách, không dứt điểm hoặc có sự bội nhiễm, đặc biệt là nhiễm liên cầu thì thời gian bị bệnh có thể kéo dài hơn. Không những thế còn có thể dẫn đến một số biến chứng:

• Tại chỗ: Viêm tấy hoặc áp xe ở xung quanh amidan, ở các khoảng bên họng, hay thành sau họng. Mặc dù hiếm xảy ra nhưng nếu bị viêm tấy hoại thư vùng cổ thì tiên lượng bệnh sẽ rất nặng.
• Biến chứng lân cận: Có thể dẫn đến một số tình trạng viêm ở các cơ quan như phổi, phế quản, viêm xoang cấp, viêm tai giữa cấp.
• Biến chứng xa: Nếu viêm họng cấp là do nhiễm liên cầu tan huyết thì có thể bị viêm khớp, viêm tim, thậm chí là nhiễm trùng máu…

5. Chẩn đoán bệnh viêm họng cấp tính

Khi đi khám, các bác sĩ sẽ thực hiện một số kỹ thuật để chẩn đoán bệnh chính xác như:

• Hỏi khám triệu chứng lâm sàng của người bệnh: Để khai thác các dấu hiệu của bệnh như đau đầu, mệt mỏi, đau họng, chảy nước mũi, sốt.
• Quan sát vòm họng: Kiểm tra tình trạng viêm ở họng, quan sát các dấu hiệu như xuất tiết, chấm mủ trắng hoặc màng bựa trắng trên amidan…
• Bên cạnh đó, một số xét nghiệm cũng có thể được chỉ định nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh hoặc phân biệt với các bệnh khác như:

+ Xét nghiệm công thức máu: Dựa vào chỉ số bạch cầu trong máu. Nếu ở giai đoạn đầu mới bị bệnh thì bạch cầu chưa tăng. Khi sang giai đoạn tiến triển, đặc biệt là nếu có bội nhiễm thì bạch cầu đa nhân trung tính tăng cao. + Nuôi cấy vi khuẩn: Sử dụng dịch hầu họng đem đi nuôi cấy để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.

Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của mỗi bệnh nhân mà bác sĩ sẽ có các kiểm tra khác nhau để tìm ra phương án điều trị phù hợp.

6. Các phương pháp điều trị viêm họng cấp tính

Nguyên tắc khi điều trị viêm họng cấp tính là tìm và điều trị triệt để nguyên nhân, để tránh các biến chứng cũng như tái phát bệnh.

6.1. Điều trị bằng thuốc tây

Dựa vào nguyên nhân gây ra bệnh, các triệu chứng mà các bác sĩ sẽ sử dụng các kháng sinh đồ thích hợp, các thuốc giảm triệu chứng hoặc các thuốc khác. Một số thuốc có thể được chỉ định trong điều trị viêm họng cấp như:

• Kháng sinh: Amoxicillin, clarithromycin, cephalexin và các kháng sinh khác tùy thuộc theo chủng vi khuẩn mà người bệnh nhiễm.
• Các thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol, aspirin…
• Chống viêm: Alphachymotrypsin, prednisolon…
• Các dung dịch súc họng, thuốc xịt, viên ngậm giảm ho…

Một điều hết sức phải lưu ý đó là khi bị bệnh tuyệt đối không được tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc kháng sinh. Vì có thể gây ra hiện tượng kháng thuốc khi lạm dụng thuốc. Dùng thuốc theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa để vừa đảm bảo an toàn vừa có hiệu quả cao.

6.2. Mẹo dân gian chữa bệnh tại nhà cho người bị viêm họng cấp tính

Với một số trường hợp bị nhẹ, một số cách sau đây có thể có hiệu quả hoặc giúp giảm bớt được các triệu chứng khó chịu:

• Dùng mật ong: Bạn có thể pha mật ong với nước ấm, trà để uống mỗi ngày hoặc ngâm mật ong tỏi, chanh hay trộn với nước cốt gừng để dùng hàng ngày.
• Gừng: Có vị cay, tính ấm và có tác dụng bổ phế, kháng viêm. Dùng trà gừng hoặc gừng tươi nấu với đường, hấp cách thủy với chanh để uống sẽ giúp giảm bớt nhanh chóng tình trạng viêm họng. Ngoài ra còn có thể kết hợp gừng với muối để súc miệng mỗi ngày.
• Nước muối: Sử dụng nước muối sinh lý để súc miệng hoặc rửa mũi – họng là cách đơn giản mà hiệu quả giúp giảm không chỉ viêm họng cấp mà còn các vấn đề răng miệng khác.
• Tỏi: Trong tỏi có chứa Allicin được xem như là một kháng sinh tự nhiên, giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh. Có thể dùng tỏi ngâm hoặc hấp cách thủy cùng với mật ong.
• Tía tô: Uống nước ép tía tô, nấu lấy nước hoặc cho vào ăn cùng với cháo có thể làm giảm bớt các triệu chứng như đau đầu, sốt, chảy nước mũi…

Các cách này có ưu điểm là an toàn, dễ thực hiện với các nguyên liệu sẵn có ở trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên có nhược điểm là thường chỉ có hiệu quả để điều trị các triệu chứng của viêm họng cấp mà không có tác dụng điều trị triệt để nguyên nhân, nhất là với virus. Do đó người bệnh có thể kết hợp các biện pháp này với sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

7. Chế độ sinh hoạt – một biện pháp hỗ trợ điều trị viêm họng cấp

Bên cạnh việc sử dụng thuốc hay các phương pháp điều trị bệnh khác, thì người bệnh nên có một chế độ sinh hoạt hợp lý để hỗ trợ, nâng cao hiệu quả chữa bệnh:

• Nên vận động nhẹ nhàng, nghỉ ngơi nhiều trong thời gian bị bệnh nặng.
• Uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh, trái cây để bổ sung thêm vitamin và khoáng chất cho cơ thể.
• Trong thời gian bị bệnh nên ăn uống những thực phẩm mềm, ấm, dễ nuốt như cháo, súp, canh, nước ép hoa quả, sữa. Tránh các đồ ăn khô cứng, cay nóng, đồ đóng hộp hoặc nhiều dầu mỡ…
• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ: Đánh răng, súc miệng bằng nước muối…

8. Cách phòng ngừa bệnh viêm họng cấp tính

Một số biện pháp sau có thể giúp phòng ngừa viêm họng cấp hiệu quả:

• Giữ ấm cơ thể mỗi khi thời tiết thay đổi.
• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài đường để tránh hít phải khói bụi, hóa chất và các tác nhân ô nhiễm khác.
• Hạn chế tiếp xúc hay sử dụng chung đồ dùng các nhân với người đang bị bệnh.
• Ăn uống điều độ kết hợp với tập luyện thể dục để nâng cao sức khỏe.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ hàng ngày.
• Mỗi ngày ngủ đủ 8 tiếng, giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ. Tránh sử dụng các chất kích thích như cafe, rượu bia hay hút thuốc lá.

Viêm họng cấp tính không phải là một bệnh quá nguy hiểm nhưng không khi bị bệnh thì không được chủ quan. GenK STF hy vọng qua bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này, từ đó có được cho mình biện pháp ngăn ngừa hiệu quả.

XEM VIDEO: ĐIỀU CON MUỐN NÓI