Gan nhiễm mỡ: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Gan nhiễm mỡ là một bệnh lý liên quan đến những bất thường ở gan. Bệnh gan nhiễm mỡ nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh. Hãy đọc bài viết sau đây của GENK STF để tìm hiểu về căn bệnh này nhé!

1. Tổng quan bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ là tình trạng bệnh mà lượng mỡ trong gan bị dư thừa quá nhiều, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của gan của người bệnh.

Ở giai đoạn đầu của bệnh, gan nhiễm mỡ sẽ được xem là lành tính. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm và đúng cách, bệnh gan nhiễm mỡ sẽ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Theo nguyên nhân thì bệnh gan nhiễm mỡ được chia làm hai nhóm:

• Gan nhiễm mỡ do rượu
• Gan nhiễm mỡ không do rượu

2. Các cấp độ gan nhiễm mỡ

Các chuyên gia về gan phân loại bệnh lý này thành 3 cấp độ bao gồm:

Cấp độ 1:

Gan nhiễm mỡ độ 1 là tình trạng mà hàm lượng chất béo chỉ chiếm từ 5 đến 10% tổng trọng lượng của gan.

Đây là giai đoạn đầu của bệnh, vì vậy các triệu chứng thường nhẹ và không gây nguy hiểm tới sức khỏe.

Để điều trị tình trạng này, bạn cần thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày kết hợp với tăng cường vận động và các chỉ định điều trị của bác sĩ.

Cấp độ 2:

Ở giai đoạn này lượng chất béo chiếm từ 10 đến 25% trọng lượng của gan.

Lúc này, các triệu chứng xuất hiện vẫn chưa rõ ràng nên ít người có thể tự phát hiện bản thân mình mắc bệnh.

Cấp độ 3:

Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn cuối cùng và cũng là nguy hiểm nhất của bệnh lý này.

Khi đã tiến triển đến giai đoạn này thì tình trạng gan nhiễm mỡ rất khó điều trị và phục hồi lại.

Không những thế, bệnh còn tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm về gan như xơ gan, ung thư gan và thậm chí còn có thể dẫn đến gây tử vong.

3. Nguyên nhân bệnh gan nhiễm mỡ

Đồ uống có cồn: 

Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng gan nhiễm mỡ là uống quá nhiều rượu bia và các loại đồ uống có cồn.

Bên cạnh đó đồ uống có cồn còn làm giảm hiệu quả điều trị của các loại thuốc.

Béo phì:

Những người béo phì có nguy cơ bị bệnh gan nhiễm mỡ cao gấp nhiều lần người có trọng lượng bình thường khác.

Nguyên nhân là do cơ thể của người béo phì thường xuyên nạp các chất béo vượt ngưỡng cơ thể cần hấp thu nên gây ra hiện tượng tích tụ mỡ trong gan.

Mỡ máu cao:

Khi lượng lipid trong máu mà đi qua gan quá nhiều thì sẽ làm cho hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao.

Nếu như lượng cholesterol vượt quá khả năng chuyển hoá của gan thì sẽ làm cho mỡ trong máu tồn đọng trong gan lâu ngày sẽ sinh ra gan nhiễm mỡ.

Tiểu đường:

Bản chất của bệnh tiểu đường là do rối loạn chuyển hoá glucose.

Cụ thể là khi đường huyết cao sẽ tạo thành một lớp bao phủ khiến cho gan mất đi chức năng chuyển hoá cholesterol,

Hậu quả là dẫn tới tình trạng tích tụ nhiều cholesterol ở gan gây ra gan nhiễm mỡ.

Sụt cân quá nhanh:

Việc bị sụt cân quá nhanh sẽ khiến cơ thể không thể tổng hợp được apolipoprotein làm cho triglyceride tích tụ trong gan của bệnh, lâu dài sẽ gây tình trạng thừa mỡ trong gan.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc:

Một số loại thuốc dùng để điều trị mỡ máu hay lao phổi có thể có tác dụng phụ gây tổn thương gan và làm gan nhiễm mỡ.

4. Triệu chứng bệnh gan nhiễm mỡ

 

4.1. Giai đoạn 1

Đây là giai đoạn bệnh mới khởi phát nên ít nguy hiểm, không có biểu hiện gì nên rất khó phát hiện bệnh.

Ở giai đoạn này nếu bệnh nhân được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể chữa khỏi bệnh.

4.2. Giai đoạn 2

Đây là giai đoạn tích tụ và phát triển của bệnh.

Lượng mỡ trong gan chiếm từ 10 đến 20% tổng trọng lượng lá gan của cơ thể người bệnh.

Ở giai đoạn này đã xuất hiện những biểu hiện như chán ăn, khó tiêu, đầy bụng, buồn nôn, mệt mỏi…

Những biểu hiện này rất hay gặp ở các bệnh lý khác do đó, bệnh nhân thường chủ quan, không đi kiểm tra sức khoẻ. Chính điều đó làm cho bệnh có cơ hội phát triển nặng thêm và nhanh chóng chuyển biến xấu sang giai đoạn cuối.

4.2. Giai đoạn 3

Giai đoạn 3 là giai đoạn tiến triển cuối cùng của bệnh.

Lúc này lượng mỡ trong lá gan chiếm từ 20 đến 30% tổng trọng lượng gan.

Biểu hiện triệu chứng của giai đoạn này là cảm thấy đau tức hạ sườn bên phải, vàng da, vàng mắt, u mạch nổi lên trên da, chán ăn, mệt mỏi, sút cân nhanh chóng.

Ngoài ra, người bệnh còn bị một số dấu hiệu như rối loạn nội tiết tố:

• Một số trường hợp bệnh nhân nam còn phát triển tuyến vú và rối loạn cương dương.
• Nữ giới thì tắc kinh, rong kinh hay rối loạn kinh nguyệt.

Khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn này thì gần như không thể chữa trị được. Việc điều trị chỉ có thể giảm nhẹ triệu chứng và phòng tránh biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

5. Biến chứng của gan nhiễm mỡ

5.1. Viêm gan nhiễm mỡ

Khi các mô mỡ bao phủ các tế bào gan ngày càng nhiều thì sẽ làm cho chức năng gan suy giảm đáng kể. Dẫn đến hậu quả là hạn chế vai trò chống độc của gan, tạo điều kiện thuận lợi cho các vi sinh vật từ ruột và bên ngoài có thể xâm nhập gây bệnh viêm gan.

Biến chứng viêm gan nhiễm mỡ sẽ khiến gan nhanh chóng suy kiệt, từ đó làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ của người bệnh và làm tăng tỉ lệ tử vong.

Chính vì thế mà bệnh viêm gan nhiễm mỡ rất cần được tầm soát để có thể ngăn ngừa từ sớm biến chứng nguy hại này.

5.2. Xơ gan

Xơ gan là biến chứng cũng hay gặp ở các bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ. Nguyên nhân là do gan nhiễm mỡ làm cho các tế bào hoạt động quá mức tạo ra các mô xơ.

Các tổ chức xơ hoá này ngày càng nhiều lên sẽ gây tổn thương hậu quả là hoại tử các tế bào gan và làm biến đổi cấu trúc gan và dần dần gan không còn khả năng phục hồi nữa dẫn tới xơ gan.

5.3. Ung thư gan

Gan nhiễm mỡ có thể âm thầm tiến triển và biến chứng lớn nhất của nó là ung thư gan.

Ung thư gan hình thành dựa trên sự tiến triển của bệnh lý xơ gan có nguyên nhân là do gan nhiễm mỡ.

6. Đối tượng nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ được hình thành do sự dư thừa lượng mỡ trong gan.

Do vậy, đái tháo đường type 2 cũng là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Điều này có thể giải thích là do, sự tích lũy mỡ ở gan có liên quan tới tình trạng kháng insulin và đây cũng là nguyên nhân phổ biến nhất của đái tháo đường type 2.

Một số yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Uống nhiều rượu bia
• Uống quá liều một số loại thuốc như Acetaminophen
• Phụ nữ mang thai
• Lượng cholesterol trong máu cao
• Hàm lượng triglycerid máu cao
• Suy dinh dưỡng
• Hội chứng rối loạn chuyển hóa

7. Các biện pháp chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ

• Lâm sàng

Bệnh gan nhiễm mỡ có thể được phát hiện thông qua các thăm khám lâm sàng.

Bạn nên chia sẻ với các bác sĩ về các biểu hiện như tức bụng hay chán ăn, cùng với đó là tiền sử về việc sử dụng rượu và các loại thuốc.

• Xét nghiệm máu

Thông qua xét nghiệm máu, các bác sĩ có thể đánh giá được sự thay đổi của men gan (men gan tăng).

Mặc dù đây không phải là phương pháp chẩn đoán xác định nhưng là xét nghiệm rất cần thiết trong việc tìm ra nguyên nhân gây tổn thương gan.

• Siêu âm

Hình ảnh siêu âm của tình trạng gan nhiễm mỡ có hình ảnh đặc trưng gọi là “gan sáng”.

Bên cạnh đó, còn có một số phương pháp xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khác như chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hưởng từ.

Kết quả chụp các chẩn đoán hình ảnh gan có thể giúp bác sĩ phát hiện gan nhiễm mỡ, tuy nhiên lại chưa đánh giá được đầy đủ chức năng gan và các tổn thương khác của gan.

• Sinh thiết

Các bác sĩ thực hiện sinh thiết gan bằng cách sử dụng một kim sinh thiết để lấy ra mảnh tổ chức gan và đưa đi kiểm tra tế bào học.

Sinh thiết có thể coi là phương pháp tốt nhất để chẩn đoán cũng như xác định nguyên nhân của bệnh gan nhiễm mỡ.

8. Các biện pháp điều trị bệnh gan nhiễm mỡ

Không có thuốc hay phương pháp điều trị nào điều trị hoàn toàn hết tình trạng gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên bệnh nhân vẫn có thể cải thiện dần dần nếu thay đổi lối sống kịp thời kết hợp với điều trị các bệnh lý đi kèm

• Giảm cân:

Giảm cân là biện pháp đối với những người béo phì bị mà bị gan nhiễm mỡ.

Việc giảm cân an toàn và khoa học sẽ làm hạn chế những tổn thương gan đồng thời cải thiện đề kháng Insulin.

Tuy nhiên bệnh nhân tránh các cách giảm cân cấp tốc bởi như vậy sẽ khiến bệnh gan nhiễm mỡ trầm trọng hơn.

• Cân nhắc việc sử dụng vitamin E: 

Theo những nghiên cứu thì vitamin E có thể làm cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ ở những bệnh nhân mà không có kèm theo đái tháo đường.

Do đó, đối với những bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ không bị đái tháo đường thì có thể sử dụng vitamin E để cải thiện tình trạng viêm.

Tuy nhiên, vitamin E sẽ không được sử dụng để điều trị gan nhiễm mỡ ở những bệnh nhân nam mà có tiền sử hoặc gia đình có người bị ung thư tiền liệt tuyến.

• Kiểm soát rối loạn lipid máu: 

Sử dụng các thuốc nhóm statin không chuyển hoá kéo dài qua gan có thể kiểm soát rối loạn lipid máu do gan nhiễm mỡ gây ra.

• Tiêm phòng vacxin kháng virus:

Việc tiêm phòng viêm gan A, B, C đầy đủ sẽ giúp bệnh nhân có thể phòng tránh được virus gây tổn thương gan.

9. Thói quen sống cho người mắc gan nhiễm mỡ

9.1. Một số lưu ý đối với bệnh nhân mắc bệnh

• Bệnh nhân nên tái khám đúng lịch hẹn để được theo dõi sự tiến triển của các triệu chứng cũng như tình trạng sức khỏe của bạn.
• Luôn tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ, không được tự ý uống thuốc không theo chỉ định hoặc tự ý bỏ thuốc đã được kê cho bạn.
• Tập thể dục thể thao thường xuyên đều đặn.
• Kiểm soát bệnh tiểu đường đối với những bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ kèm bệnh lý tiểu đường.
• Hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng các loại thuốc có thể làm tổn thương gan, chẳng hạn như acetaminophen và một số được sử dụng cho bệnh tiểu đường và cholesterol cao.
• Giảm cân nếu bạn bị béo phì.

 

9.2. Bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì?

Chế độ ăn uống ảnh hưởng rất nhiều đối với bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ.

Vì vậy, để mau chóng phục hồi sức khỏe và điều trị bệnh tốt hơn, bạn nên bổ sung một số loại thực phẩm dưới đây vào thực đơn hàng ngày của mình.

• Rau củ quả

Một số loại rau củ quả rất tốt cho bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ vì chúng có tác dụng làm giảm cholesterol trong máu.

Những thực phẩm phải kể đến như ngô, nấm hương, rau cần, cải xanh, cải cúc…

• Dầu thực vật

Các loại dầu thực vật rất tốt cho bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ vì nó có chứa các axit béo không no, do đó có tác dụng làm giảm cholesterol.

• Cá

Ăn cá có tác dụng hạn chế cholesterol trong máu cũng như củng cố chức năng của gan.

• Hoa atiso

Theo các nghiên cứu thì hoa atiso có chứa rất nhiều dinh dưỡng và rất tốt cho gan.

9.3. Bị gan nhiễm mỡ không nên ăn gì?

Trong quá trình điều trị bệnh, bạn cũng cần hạn chế hoặc tạm thời loại bỏ một số thực phẩm ra khỏi khẩu phần ăn của mình:

• Mỡ động vật

Khi bị gan nhiễm mỡ cần phải hạn chế sử dụng mỡ động vật, để làm gánh nặng cho gan.

Thay vào đó, bạn có thể dùng dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu olive…

• Thực phẩm giàu cholesterol

Cholesterol trong máu tăng cao có thể dẫn đến rất nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó có gan nhiễm mỡ.

Những thực phẩm có nhiều cholesterol mà người bệnh nên tránh như nội tạng động vật, da động vật, lòng đỏ trứng…

• Thịt.

Khi ăn nhiều thịt, đặc biệt là thịt đỏ thì gan phải làm việc nhiều hơn vì trong thịt đỏ có chứa nhiều protein.

Thay vì ăn thịt, bạn nên ăn nhiều cá thì sẽ tốt cho sức khỏe hơn.

• Gia vị cay nóng.

Các gia vị có tính nhiệt và cay nóng sẽ không tốt cho bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ.

Một số loại gia vị phải kể đến như tiêu, ớt, tỏi, gừng, củ riềng,…

Vì vậy, những người bệnh gan nhiễm mỡ nên hạn chế ăn những loại gia vị này.

• Rượu, bia và chất kích thích.

Nếu bị gan nhiễm mỡ và vẫn uống rượu bia, người bệnh sẽ có nguy cơ cao hơn dẫn đến xơ gan và ung thư gan.

Trên đây là những thông tin về căn bệnh gan nhiễm mỡ khá là phổ biến hiện nay. GENK STF hy vọng rằng những kiến thức trên sẽ giúp bạn một phần nào đó trong việc bảo vệ sức khoẻ của bản thân.

XEM VIDEO: VTC6: BỨC THƯ GỬI CON TRAI MẮC UNG THƯ CỦA NGƯỜI MẸ TRẺ