Các xét nghiệm chất chỉ điểm ung thư

Với sự phát triển của y học hiện đại, các xét nghiệm chất chỉ điểm ung thư có thể giúp tầm soát, phát hiện và theo dõi điều trị hiệu quả bệnh. Tuy nhiên cần kết hợp với các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác để cho kết quả chính xác nhất.

Theo các chuyên gia y tế, không phải ung thư nào cũng biểu hiện bệnh sớm, rõ ràng, cụ thể ngay ở giai đoạn đầu. Vì thế cần tầm soát xét nghiệm ung thư sớm mới phát hiện bệnh.

Chất chỉ điểm ung thư là gì?

Chất chỉ điểm ung thư thường là các phân tử kích thước lớn, đa số là các phân tử chất protein (chất đạm) có gắn thêm thành phần chất đường hoặc chất béo, glycopolypeptides, lipoprotein.

Các chất chỉ điểm ung thư thường xuất hiện trong máu hoặc trong các chất dịch cơ thể

Các chất này được tổng hợp từ các tế bào ung thư và xuất hiện trong máu hoặc trong các chất dịch cơ thể với nồng độ tỉ lệ thuận với sự phát triển của khối ung thư.

Vai trò của chất chỉ điểm ung thư

• Các chất chỉ điểm ung thư được dùng để tầm soát, phát hiện, chẩn đoán và theo dõi điều trị một số bệnh ung thư. Tuy nhiên để có kết luận chính xác bạn có mắc ung thư hay không cần phải kết hợp với các kết quả lâm sàng và cận lâm sàng khác như sinh thiết, chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng…
• Định lượng chất chỉ điểm ung thư trước điều trị giúp bác sĩ lập kế hoạch điều trị phù hợp.Trong một vài trường hợp, định lượng chất chỉ điểm ung thư phản ánh giai đoạn cụ thể của bệnh và tiên lượng bệnh nhân.
• Sau khi kết thúc điều trị, định lượng chất chỉ điểm ung thư giúp theo dõi và phát hiện bệnh tái phát.

Phân loại chất chỉ điểm ung thư

• Nhóm chất chỉ điểm ung thư là những tế bào: Đây là những kháng nguyên tập trung trên bề mặt của màng tế bào.
• Nhóm chất chỉ điểm ung thư là các phân tử hoà tan trong dịch thể: Đó là những chất xuất hiện trong huyết thanh, nước tiểu hoặc các dịch khác của cơ thể.

Các xét nghiệm chất chỉ điểm ung thư

• Alpha foeto – protein (AFP): Giúp cho chẩn đoán và theo dõi ung thư gan và ung thư tinh hoàn.

Ở người bình thường, 99% các cá thể có hàm lượng AFP

Để theo dõi và chẩn đoán ung thư gan cần làm xét nghiệm AFP kết hợp HCG

AFP hay được dùng để phát hiện sớm ung thư gan ở những người có nguy cơ cao như: nghiện rượu,viêm gan B mạn tính,viêm gan C mạn tính, xơ gan.

• Beta HCG (Beta Hormon Chorionic Gonadotrope): Chất chỉ điểm đối với ung thư tinh hoàn. Xét nghiệm HCG cần kết hợp với AFP để có kết quả chính xác.
• CEA (Carcino – Embrionic Antigen): Chất chỉ điểm ung thư đại trực tràng

Ở người bình thường, 99% có hàm lượng CEA

98,7% người khoẻ mạnh có hàm lượng CA 15-3

99,6% người khoẻ mạnh có hàm lượng CA 19-9

95% người khoẻ mạnh có CA 125

CA 125 là chất chỉ điểm đối với ung thư buồng trứng

• CT (Calcitonin): Chất chỉ điểm cho chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp.

99% người khoẻ mạnh có hàm lượng Calcitonin 90%.

• CYFRA 21-1 (Cytokeratin 19 Fragment): Chất chỉ điểm để chẩn đoán và theo dõi ung thư phổi.

99% người khoẻ mạnh có hàm lượng CYFRA 21-1

Đối với những người 50 tuổi, PSA