Xơ hóa phổi là gì? Những thông tin cần biết về căn bệnh này

Xơ hóa phổi là căn bệnh xảy ra khi chức năng của phổi bị suy giảm, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người mắc. Đặc biệt, các biến chứng của bệnh rất nguy hiểm nếu không được chăm sóc, điều trị tốt. Để hiểu rõ hơn về xơ hóa phổi, các bạn hãy cùng Genk STF tham khảo những thông tin trong bài viết dưới đây.

Xem thêm:

• Lời tâm sự của cô giáo 5 năm chiến đấu với bệnh ung thư phổi
• Ung thư phổi nên ăn quả gì? Thực phẩm nào nên ăn và nên kiêng?
• Ung thư phổi ho ra máu có đặc điểm gì? Sống được bao lâu?

1. Phổi xơ hóa là gì?

Xơ hóa phổi còn được gọi với tên ngắn gọn là xơ phổi. Đây là tình trạng các mô trong phổi bị tổn thương lặp lại nhiều lần, dẫn đến mất tính đàn hồi, xơ cứng hóa và xuất hiện các mô sẹo trong phổi. Hoạt động hít thở của người bệnh bị cản trở do sự hình thành các mô sẹo trong phổi. Các mô sẹo này cũng khiến động mạch và mạch máu nhỏ trong phổi bị chèn ép, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Bệnh xơ phổi được phân thành 3 dạng, đó là:

• Xơ phổi thứ phát: Tức là bệnh xơ phổi xuất hiện là do một số bệnh về phổi gây tổn thương như viêm phổi, lao phổi, nhồi máu phổi.
• Xơ phổi khu trú: Bệnh hình thành là do việc hít phải những chất kích thích như silica, bụi than trong thời gian dài.
• Xơ phổi vô căn: Bệnh xuất hiện từ bệnh viêm phế nang dị ứng ngoại lai và bệnh phổi mô kẽ lan tỏa.

2. Nguyên nhân khiến phổi bị xơ hóa

Cho đến thời điểm hiện tại, các chuyên gia chưa xác định chính xác nguyên nhân nào khiến phổi bị xơ hóa. Tuy nhiên, dưới đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

Làm việc trong môi trường bị ô nhiễm

Thường xuyên tiếp xúc với các chất độc hại, ô nhiễm như sợi amiăng, bụi silic… trong thời gian dài dễ làm phổi bị tổn thương. Bên cạnh đó, cơ thể phơi nhiễm lâu dài với những chất hữu cơ như phân động vật, bụi ngũ cốc, mía đường… cũng có thể khiến phổi bị xơ hóa.

Tác động của bức xạ

Thống kê cho biết, những người đã từng trải qua trị liệu liên quan đến phổi và ung thư vú bằng bức xạ có nguy cơ bị bệnh xơ hóa phổi. Tùy thuộc vào diện tích phổi tiếp xúc với bức xạ, số lần bức xạ thực hiện và sử dụng loại hóa trị liệu nào… mà các tổn thương ở phổi sẽ khác nhau.

Sử dụng thuốc không có sự chỉ định của bác sĩ

Rất nhiều người hiện nay thường tự ý mua thuốc tại các hiệu thuốc Tây về sử dụng mà không có sự chỉ định của bác sĩ. Việc lạm dụng thuốc Tây không đúng cách sẽ khiến phổi bị tổn hại và có thể dẫn đến xơ hóa.

Một số loại khiến phổi bị tổn thương nhiều nếu lạm dụng là:

• Những thuốc liên quan đến vấn đề tim mạch, điều trị rối loạn nhịp tim như propranolol, amiodarone…
• Các loại thuốc hóa trị như cyclophosphamide, methotrexate…
• Thuốc kháng sinh và tâm thần như sulfasalazine, nitrofurantoin…

Mắc các bệnh lý liên quan

Các mô trong cơ thể, đặc biệt là phổi sẽ bị ảnh hưởng khi bạn mắc một số bệnh nhiễm trùng phổi nghiêm trọng như viêm phổi, lao phổi. Những bệnh này sẽ khiến phổi bị tổn thương vĩnh viễn… và theo thời gian những tổn thương này sẽ gây ra xơ hóa.

Ngoài ra, một số bệnh lý khác cũng khiến mô cơ trong phổi bị tổn hại là dạ dày trào ngược, viêm khớp dạng thấp, hội chứng Sjogren và sarcoidosis, bệnh lupus ban đỏ… Những căn bệnh này nếu không được điều trị triệt để, lâu dần có thể sẽ làm phổi bị xơ hóa.

Một số yếu tố nguy cơ khác

• Hút thuốc lá: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ phát triển chứng xơ hóa phổi tự phát sẽ tăng nhiều hơn ở những người thường xuyên hút thuốc lá.
• Nhiễm virus gây bệnh: Một số virus gây bệnh như herpes, epstein-barr, virus gây bệnh bạch cầu đơn nhân… chính là tác nhân gây xơ hóa phổi.
• Yếu tố di truyền: Ở những gia đình có tiền sử mắc xơ phổi thì các thế hệ sau sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

3. Bệnh xơ hóa phổi có triệu chứng thế nào?

Ở mỗi người bệnh thì mức độ nghiêm trong và diễn biến bệnh xơ hóa phổi sẽ khác nhau. Tuy nhiên, các triệu chứng phổ biến nhất vẫn là:

• Khó thở. Tình trạng khó thở sẽ gia tăng khi người bệnh ho khan; trong hoặc sau khi vận động, hoạt động thể chất.

• Ho khan với đặc điểm là ho kéo dài, ho khò khè, thậm chí ho ra máu.
• Người bệnh đau tức ngực, đau nhức cả các khớp cũng như bắp thịt.
• Sự to bè lên của đầu ngón tay hoặc ngón chân.
• Người bệnh thường xuyên mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống.
• Giảm cân mà không xác định được lý do.

Những triệu chứng trên có thể chỉ ở mức vừa phải đối với nhiều người, sau đó khoảng vài tháng hoặc vài năm mới chuyển nặng. Thế nhưng, cũng có những trường hợp, chỉ sau thời gian ngắn, bệnh đã chuyển nặng.

4. Xơ hóa phổi có nguy hiểm không?

Xơ hóa phổi cần được kiểm soát tốt ngay từ giai đoạn bệnh khởi phát. Bởi nếu bệnh để càng lâu thì nguy cơ biến chứng xơ phổi càng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh, bao gồm:

Áp lực lên động mạch phổi tăng

Các mô phổi sẽ trở nên xơ cứng khi bị sẹo hóa và sẽ làm các động mạch bị chèn ép, khiến các mao mạch nhỏ của phổi dày đặc. Điều này làm ảnh hưởng, cản trở đến quá trình vận chuyển máu trong phổi, áp suất động mạch phổi và sức kháng mạch máu tăng lên. Nếu tiến triển lâu dần sẽ gây biến chứng tăng áp lực lên động mạch phổi. Biến chứng này nếu không được can thiệp kịp thời sẽ đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Suy hô hấp

Nếu xơ hóa phổi không được điều trị sẽ dẫn đến mãn tính. Ở thể mãn tính, bệnh xơ phổi sẽ gây ra biến chứng suy hô hấp, tức là lượng oxy trong máu giảm xuống rất thấp, khiến tim mạch bị ảnh hưởng. Khi bị suy hô hấp sẽ khiến nhịp tim rối loạn, gây bất tỉnh cho người bệnh, thậm chí tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

Lượng oxy trong máu giảm

Chức năng trao đổi khí của phổi bị suy giảm khi bị xơ phổi. Do đó, không chỉ khiến người bệnh hít thở khó khăn mà lượng oxy trong máu cũng giảm đáng kể. Khi lượng oxy trong máu không đủ sẽ tác động đến hoạt động của hầu hết các cơ quan trong cơ thể, bao gồm cả não, tim, gan, thận… Nếu mức oxy xuống quá thấp sẽ rất nguy hiểm bởi người bệnh có thể bị hôn mê, thậm chí ngừng tim dẫn đến tử vong.

Suy tim phải

Xơ hóa cứng và nặng do xơ phổi gây ra sẽ khiến các động mạch phổi bị chèn ép. Do đó, để đảm bảo sự tuần hoàn, trái tim bên phải sẽ hoạt động mạnh hơn để bơm máu. Nếu tình trạng này diễn ra trong thời gian dài sẽ khiến chức năng tim phải bị suy giảm.

5. Chẩn đoán bệnh bằng phương pháp nào?

Chẩn đoán xơ hóa phổi sẽ được kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng để có được kết luận chính xác nhằm đưa ra phương án điều trị phù hợp. Đối với thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ hỏi bản thân người bệnh về các triệu chứng hiện đang phải đối mặt, tiền sử bệnh tật cũng như tiền sử gia đình. 

Trong khi đó, thăm khám cận lâm sàng sẽ thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để đánh giá rõ hơn về mức độ tổn thương của phổi. Cụ thể như sau:

Các chẩn đoán hình ảnh

Để đánh giá các mô sẹo và tổn thương ở phổi, bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm hình ảnh. Đó là:

• Chụp X-quang phổi: Hình ảnh trên phim chụp sẽ cho bác sĩ thấy được mô sẹo của bệnh nhằm đánh giá được bệnh đang ở mức độ nào để có hướng điều trị phù hợp. 

• Chụp cắt lớp vi tính: Nếu chụp X-quang phổi chưa đánh giá được tổn thương phổi thì bác sĩ sẽ chỉ định chụp cắt lớp vi tính độ phân giải cao. Hình ảnh từ xét nghiệm này cho thấy chi tiết cấu trúc phổi kỹ càng và sắc nét. Do đó, trên phim chụp, các dạng tổn thương phổi sẽ hiển thị rõ ràng nhằm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác hơn.

Kiểm tra chức năng hô hấp

Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra chức năng hô hấp để đánh giá hoạt động và chức năng hiện tại của phổi. Các phương pháp để kiểm tra bao gồm:

• Đo oxy: Bác sĩ sẽ đo độ bão hòa oxy trong máu bằng cách đặt một thiết bị nhỏ trên ngón tay của người bệnh.
• Thử nghiệm gắng sức: Bác sĩ sẽ theo dõi chức năng của phổi khi đang hoạt động bằng cách yêu cầu người bệnh đạp xe hoặc chạy trên máy chạy bộ.
• Khí máu động mạch: Mục đích là đo chỉ số oxy và CO2 bằng cách lấy một ít máu ở động mạch để tiến hành kiểm tra.
• Sinh thiết: Việc sinh thiết, tức kiểm tra một lượng nhỏ mô phổi cũng có thể được thực hiện. Tùy từng người bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành thu mẫu sinh thiết theo một trong ba cách sau:

• Nội soi phế quản: Lấy mẫu sinh thiết bằng cách đưa một ống nhỏ qua miệng hoặc qua mũi vào phổi. Tuy nhiên, phương pháp này có thể gây đau họng, khàn tiếng tạm thời đối với trẻ vị thành niên.
• Rửa phế quản: Thông qua soi phế quản, bác sĩ sẽ tiêm nước muối vào phế quản và hút ra ngay lập tức. Các tế bào từ phế nang sẽ thu hồi được bằng phương pháp này để mang đi sinh thiết.
• Phẫu thuật nội soi sinh thiết: Đây là phương pháp xâm lấn nhất nhưng cũng chính xác nhất. Tuy nhiên, chỉ trường hợp nếu cần thiết thì bác sĩ mới chỉ định phẫu thuật nội soi sinh thiết.

6. Xơ hóa phổi điều trị bằng phương pháp nào?

Tính đến thời điểm hiện tại, chưa có phác đồ và loại thuốc nào điều trị triệt để bệnh xơ hóa phổi. Nguyên tắc điều trị hiện nay là giảm thiểu các triệu chứng của bệnh, ngăn chặn biến chứng và giúp chất lượng cuộc sống của người mắc được cải thiện.

Tùy từng mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Phổ biến hiện nay đó là:

Sử dụng thuốc

Những người bệnh phổi bị xơ hóa ở giai đoạn đầu, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc prednisone corticosteroid để điều trị. Nếu cần thiết, có thể dùng thêm thuốc ức chế miễn dịch như cyclosporine, methotrexate.

Tuy nhiên, tác dụng phụ của một số loại thuốc này có thể gây ra phát ban, tiêu chảy, buồn nôn.

Liệu pháp oxy

Để giúp người bệnh dễ thở hơn và cải thiện giấc ngủ, tinh thần, bác sĩ sẽ sử dụng liệu pháp oxy. Mặc dù liệu pháp này không thể ngăn ngừa phổi tổn thương nhưng giúp sự vận động của tim dễ dàng hơn, ngăn chặn biến chứng do nồng độ oxy trong máu thấp.

Ngoài ra, liệu pháp oxy còn giúp áp lực ở tim phải giảm đáng kể. Vì thế, tùy từng tình trạng sức khỏe và mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định liệu pháp này.

Liệu pháp này có thể được thực hiện khi bệnh nhân ngủ hoặc khi đang tập thể dục.

Phục hồi chức năng phổi

Các biện pháp cải thiện lối sống và sinh hoạt sẽ được duy trì ở người bệnh xơ phổi nhằm giúp phục hồi chức năng phổi. Cách này vừa giúp cải thiện chất lượng cuộc sống vừa giúp người bệnh kiểm soát, giảm nhẹ các triệu chứng. Dưới đây là một số biện pháp cần thực hiện là:

• Bác sĩ sẽ tư vấn chế độ dinh dưỡng phù hợp với người bệnh.
• Để cải thiện sức chịu đựng của phổi sẽ được áp dụng bằng các bài tập thể dục.
• Bác sĩ sẽ tư vấn và hỗ trợ sức khỏe.
• Thực hiện kỹ thuật thở hỗ trợ nhằm giúp chức năng phổi được nâng cao.

Cấy ghép phổi

Đối với những bệnh nhân bị xơ hóa phổi nghiêm trọng khi còn trẻ thì cấy ghép phổi sẽ là lựa chọn cuối cùng khi đã áp dụng các biện pháp trên mà không cải thiện.

Người bệnh sẽ cần phải bỏ thuốc lá (nếu đang hút) và cần theo dõi sức khỏe. Chỉ khi đủ sức khỏe mới có thể thực hiện phẫu thuật và điều trị sau phẫu thuật. Tuy nhiên cấy ghép phổi là phương pháp tốn nhiều chi phí và rủi ro tiềm ẩn cũng khá lớn. Có thể kể đến như: nhiễm trùng, thải ghép…

7. Biện pháp phòng ngừa phổi bị xơ hóa

Xơ phổi là căn bệnh nguy hiểm và có thể gây ra biến chứng dẫn đến tử vong ở người mắc. Do đó, để bảo vệ bản trước căn bệnh này, mọi người nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa dưới đây:

• Không hút thuốc lá. Nếu đang có thói quen hút thuốc lá thì cần lên kế hoạch bỏ thuốc.
• Tránh xa những khu vực có khói thuốc.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học. Chú ý bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng nhưng là các thực phẩm tốt cho sức khỏe.

• Để nâng cao sức khỏe, cải thiện hệ miễn dịch, hãy thường xuyên vận động, tập luyện thể dục thể thao.
• Tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng ngừa bệnh lý liên quan đến phổi cũng như các bệnh lý khác.
• Thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ 6 – 12 tháng/lần để sớm phát hiện bất thường nhằm có hướng điều trị kịp thời.
• Khi bị bệnh cần đi thăm khám và tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về sử dụng.
• Nếu làm việc trong môi trường độc hại cần sử dụng đồ bảo hộ đúng quy định.
• Đeo khẩu trang mỗi khi ra ngoài, khi đến nơi đông người.

Xơ hóa phổi là gì và các thông tin liên quan đến căn bệnh này đã được giải đáp trên đây. Genk STF hy vọng mọi người sẽ có thêm kiến thức hữu ích để biết cách bảo vệ bản thân trước căn bệnh này. Đồng thời, sớm phát hiện bệnh để được điều trị đúng cách, kịp thời và hiệu quả.

Mách bạn: Để phòng ngừa ung thư di căn và hạn chế tác dụng phụ hóa xạ trị ung thư các chuyên gia đầu ngành khuyên bệnh nhân nên dùng sản phẩm Genk STF vì trong Genk STF có chứa thành phần Fucoidan sulfate hóa cao, phân tử lượng thấp giúp tăng sức đề kháng, tăng cường miễn dịch, phòng và hỗ trợ điều trị ung thư, giảm tác dụng phụ của hóa xạ trị hiệu quả. Đây là thành tựu khoa học tiến bộ vượt bậc của Việt Nam trong cuộc chiến phòng chống các bệnh về ung bướu và giảm tác dụng phụ sau hóa xạ trị.

XEM VIDEO: CÂU CHUYỆN CÔ GIÁO CHIẾN ĐẤU VỚI UNG THƯ PHỔI